Deze pagina is onderdeel van mijn cursus over computerapparatuur.
algemeen
Een computer kan niet werken zonder een of andere vorm van stroom. We kennen twee manieren om een apparaat te voorzien van stroom nl. via het stopcontact en via een batterij.
De spanning die uit onze stopcontacten komt is 230 VOLT wisselspanning, dat is niet alleen zo bij ons thuis, in onze gemeente … maar in quasi de volledige Europese Unie. Elektrische toestellen zijn gemaakt om hiermee om te gaan.
Wanneer we een totaal ander soort van spanning zouden aanbieden aan zo’n apparaat dan zal het niet werken en zelfs zwaar beschadigd raken. Denk hieraan en neem eventueel je voorzorgen … zeker als je op vakantie gaat buiten de Europese Unie of apparaten koopt buiten Europa.
ENERGIEVERBRUIK
De kosten voor elektriciteit swingen de pan uit, het is daarom extra belangrijk geworden om bij de aankoop van een computer of randapparaten, aandacht te hebben voor het energieverbruik van die toestellen.
Een beetje theorie helpt je hier inzicht in te krijgen. Elk elektrisch apparaat heeft een maximale hoeveelheid energie dat het per tijdseenheid kan gebruiken. We noemen dat het vermogen van het toestel en het wordt uitgedrukt in watt (W) of kilowatt (kW). Een elektrisch vuurtje met een vermogen van 1000 Watt kan maximaal 1000 Watt elektriciteit omzetten in warmte.
Let op de voorwaardelijke wijs in het voorbeeld. Het vuurtje KAN 1000 Watt gebruiken, het is niet zeker dat dat ook effectief zal gebeuren. Toch geeft het vermogen van een toestel wel een indicatie van het te verwachten energieverbruik. Het heeft immers geen zin om een apparaat uit te rusten met een vermogen van 1000 Watt als het nooit meer dan 100 Watt nodig heeft.
Voor de elektriciteitsfactuur is het vermogen dus geen echte parameter. Als het vuurtje uitstaat wordt er geen elektriciteit omgezet, of als het op halve kracht werkt dan hoef je natuurlijk niet het volle vermogen te vergoeden. De hoeveelheid arbeid die wordt geleverd is wel DE parameter voor de elektriciteitsrekening.
Het aangewende vermogen vermenigvuldigt met de tijd is de ingezette arbeid en die moet vergoed worden. Arbeid wordt uitgedrukt in Wattuur (Wh) of kilowattuur (kWh). Als het vuurtje op halve kracht wordt aangezet (500 Watt) en dat een uur lang dan heb je 500 Wh verbruikt of 0,5 kWh.
En wat moet dat nu kosten? Ik heb er mijn energiecontract even op nageslagen en elke kWh kost mij ongeveer 0,4 euro. Dat is naast een behoorlijk bedrag aan vaste kosten. Weet dat dit bedrag van 0,4 euro kan verdubbelen of halveren voor je er erg in hebt.
Enkele voorbeelden:
| Geleverde arbeid (gem) | Tijd | Elektriciteitsverbruik |
|---|---|---|
| 0,5 kW | 4 uur | 2 kWh |
| 65 Watt (max. wat een gemiddelde laptop verbruikt) | 1 dag | 1,56 kWh |
| 10 Watt (scherm in standby) | 365 dagen | 87,6 kWh |
VOEDING VOOR DESKTOP
Onze voeding krijgt 230 volt wisselspanning aangeboden en moet ervoor zorgen dat die spanning verdeeld wordt over alle apparaten in onze computer. De apparaten in onze computer werken niet met wisselstroom maar met gelijkstroom. Het is de taak van de voeding om die wisselspanning om te zetten in een aantal verschillende gelijkspanningen bv. 12V gelijkspanning + 5V gelijkspanning + 3V gelijkspanning.
Er zijn voedingen met verschillende vermogens (Watt). Waarom zou je een voeding kopen met een hoger of lager vermogen? Het aantal onderdelen in de computer (bv. grafische kaart, moederbord, harde schijf) wordt beperkt door het vermogen van de voeding. Kies je voor een groot vermogen dan kan je meerdere onderdelen van voldoende elektriciteit voorzien dan wanneer je kiest voor een kleiner vermogen.
Schaduwzijde van de medaille? Hoe hoger het vermogen, hoe meer arbeid er kan geleverd worden en hoe hoger de energierekening kan oplopen. Welk vermogen heb jij nodig voor jouw computer? Dat is best een complexe rekenoefening die je best overlaat aan een specialist.
De voeding van de computer heeft dus een belangrijke taak. Bij desktopcomputers vind je die voeding in de computerbehuizing.
De voeding van een desktopcomputer wordt bijna uitsluitend op het stroomnet aangesloten met behulp van een 3-polig apparaat snoer. Dit apparaat snoer is universeel en kan in elke elektrozaak gekocht worden, het is bovendien erg goedkoop.
VOEDING VOOR LAPTOP
Er bestaan honderden verschillende voedingen. Ben je de voeding van je laptop kwijt dan kan je niet om het even welke andere voeding gebruiken. De verkeerde voeding gebruiken kan je laptop ernstig beschadigen!!
De omzetting van 230V wisselspanning naar een aanzienlijk lager aantal Volt gelijkspanning gebeurt in deze voeding.
Meestal kan je een nieuwe voeding aankopen bij de fabrikant van je laptop, maar let op, vaak kunnen de kosten daarvan hoog oplopen. In de betere elektrozaak verkopen ze daarom “universele laptop voedingen”. Deze voedingen kunnen aangepast worden aan je laptop. Bij de aankoop is zowel de connector (vervangbaar? usb-c?) als een aangepast vermogen belangrijk. Dit is werk voor een specialist, laat hen het werk doen en luister goed naar de uitleg die bij de voeding hoort.
BATTERIJ
De voeding van een laptop kan losgekoppeld worden van de computer en dan kan de computer nog een tijdje verder werken dankzij de ingebouwde lithium ion batterij. Ook smartphones, tablets … werken meestal op de batterij.
Hoe lang je nog kan werken met de batterij hangt af van twee factoren nl. hoeveel energie in die batterij kan opgenomen worden en hoeveel “energie” je toestel verbruikt.
Hoeveel energie er in de batterij kan opgenomen worden wordt uitgedrukt in milli-ampère uur (mAh): hoe meer, hoe beter. Op het moment dat ik deze cursus schrijf zijn er enorm grote verschillen op dit vlak; je vindt batterijen tot wel 10 000 mAh. Hou ook rekening met het batterijgeheugen, een moeilijke term om te zeggen dat een batterij minder en minder capaciteit heeft naar mate ze ouder wordt. Op een iPhone kan je dit zelfs inkijken, ze noemen het batterijconditie en drukken het uit in de vorm van een percentage: 50% wil zeggen dat de batterij eigenlijk nog maar de helft van de energie kan opslaan ten opzichte van toen ze nieuw was.
Hoeveel energie je toestel verbruikt hangt af van tientallen factoren: de helderheid van je scherm (hoe helderder, hoe meer energieverbruik), de grootte van je scherm (hoe groter, hoe meer energieverbruik), het aantal aangesloten randapparaten (hoe meer, hoe meer energieverbruik), de hoeveelheid gebruikte technologie (bv. WIFI, Bluetooth, 4G verbruiken allemaal energie) …